هنگامیکه که ما کلمه فرش را میشنویم یکی از اولین اجزایی که در ذهن ما خطور می کند دار قالی می باشد که معمولا یاد آور لحظات شاد و شیرین خانه مادربزرگ است.
دار قالی یکی از مهم ترین ابزار برای قالیبافی می باشد که وجود هرگونه ایراد در آن باعث ایجاد عیب هایی بعضا غیر قابل تعمیر در فرش و تابلو فرش در حال بافت می شود که در این صورت هم هزینه انجام شده و هم زحمت بافنده های عزیز از بین می رود. در این مقاله قصد داریم تا مشخصات یک دار قالی با کیفیت را خدمت شما عزیزان ارایه کنیم و به صورت کامل و جامع انواع دار قالی و کاربرد هر یک را خدمت شما توضیح دهیم. قبل از اینکه به بررسی انواع دار قالی بپردازیم، ابتدا به بررسی اجزای کلی یک دار قالی می پردازیم و سپس اجزای جزیی آن را خدمت شما معرفی می کنیم.
اجزای کلی دار قالی:
دار قالی در حالت کلی از دو قسمت اصلی تشکیل شده است:
- اسکلت دار قالی
- چله کشی
اسکلت دار قالی
مهم ترین مساله در کیفیت اسکلت دار قالی، استفاده از مصالح و آهن آلات مناسب و با مقاومت کافی در قسمت های مختلف دار قالی می باشد.
بعنوان مثال سر دار و زیر دار بدلیل اینکه همیشه در زیر فشار چله ها قرار دارند و همچنین ضربه های محکم دفه هم از طریق چله ها به آن ها منتقل می شوند، باید بسیار مستحکم باشند. به همین خاطر معمولا از قوطی هایی که مقطع آن ها مستطیلی است استفاده می شود و زیر آن ها نیز بعنوان تقویتی از تسمه استفاده می شود که سر دار و زیر دار را در مقابل هر ضربه ای و فشاری که باعث شکستن و یا خم شدن بشود، محافظت می کند.
در بعضی از دار ها به جای استفاده از قوطی های مناسب برای سر دار و زیر دار و همچنین تقویت با تسمه، از یک میله عمودی در وسط دار قالی استفاده می شود که این مورد زیاد توصیه نمی شود چون موقع پایین کشی این میله هم باید شل شود و این کار باید از بین چله ها انجام شود که این امر مورد باعث به هم خوردن یکنواختی چله ها می شود.
برای راست رو ها هم مانند سر دار و زیر دار باید از مصالح و مقاطع مناسب استفاده بشود. راست رو ها از سه قسمت مهره و رزوه، واشر و قوطی تشکیل شده است که برای قوطی از مقاطع مستطیلی با ضخامت مناسب باید استفاده شود و برای سایر قسمت ها نیز باید از موادی با مقاومت مناسب استفاده شود.
نکته خیلی مهم در اینجا تاثیر بالای تجربه ی سازنده دار قالی بر کیفیت دار قالی است. سازنده هایی که خود قبلا بافنده بوده اند و یا اطلاعات کافی در مورد قالیبافی دارند، در ساخت دار قالی ریزه کاری ها و ملاحظاتی را در نظر می گیرند که باعث راحتی کار برای بافنده و همچنین استحکام کافی دار قالی می شود.
چله کشی دار قالی
در این مقاله قصد نداریم در مورد روش انجام چله کشی بحث کنیم فقط می خواهیم چند نکته در مورد چله کشی با کیفیت خدمت شما عزیزان عرض کنیم.
مهم ترین مساله ای که باید در مورد کیفیت چله کشی بررسی کرد، میزان کشش و تراکم یکنواخت چله است. کشش چله ها باید به میزان یکسان و به اندازه کافی باشد نه زیاد شل و نه زیاد سفت. همچنین تراکم چله ها باید در طول دار یکسان باشد.
روش های انجام چله کشی به دو صورت می باشد:
- چله کشی با دست
- چله کشی با دستگاه
برای دست یافتن به یک چله کشی با کیفیت (با توجه به مواردی که در بالا گفته شد) بهتر است از چله کشی با دستگاه استفاده شود. در صورت عدم دسترسی به دستگاه چله کشی، از افراد ماهر برای انجام چله کشی استفاده شود تا یک چله کشی با کیفیت انجام شود.
مجموعه پارسین فرش با بهره گیری از کادر مجرب برای تولید اسکلت دار قالی و همچنین استفاده از دستگاه برای چله کشی سعی دارد تا دار قالی با کیفیت بالا را برای شما عزیزان فراهم کند تا شما بتوانید برای سالیان متمادی از این دار قالی استفاده ببرید.
نکته بسیار مهم هم اینکه دار های ارایه شده توسط مجموعه پارسین فرش کاملا آماده بافت هستند و حتی گلیم اول کار و زیر سازی آن نیز برای رفاه حال شما عزیزان انجام می شود.
اجزای جزیی دار قالی:
1.سر دار و زیر دار:
دو میله افقی به ترتیب در بالا و پایین دار وجود دارند که چله روی آن ها قرا می گیرد و وظیفه ی آن ها مهار چله ها است.
2.راست رو ها:
دو میله ی عمودی که در دو طرف چله ها قرار دارد راست رو گفته می شود که وظیفه شان نگهداری سر دار و زیر دار در محل خود و تنظیم فاصله بین آن ها می باشد.
سر دار، زیر دار و راست رو ها تقریبا در تمامی انواع دارها مشترک هستند و جنس شان می تواند فلزی یا چوبی باشد.
3.کوجی:
میله ایست به قطر 5 سانتی متر که بر حسب جنس دار میتواند فلزی یا چوبی باشد و وظیفه کوجی تنظیم چله ها و تفکیک آن ها و جلوگیری از کج شدن فرش می باشد.
کوجی معمولا در دارهای فرش های فارسی باف دیده میشود و در فرش های ترکی باف چیزی بنام کوجی وجود ندارد.
4.چوب هافی:
چوب است بین کوجی و سر دار که قابلیت حرکت به بالا و پایین دارد و وظیفه آن حفظ زیر و رو بودن چله ها و زیاد کردن فاصله بین چله ها برای پودکشی آسان تر است.
5.فندک:
میله ایست فلزی یا چوبی (بسته به نوع دار) که در فاصله 30 سانتیمتری از سر دار قرار می گیرد و اغلب در دارهای استان های غربی و تبریز وجود دارد.
6.گوه:
در واقه یک زبانه به شکل مثلث است که در دار های چوبی برای شل و سفت کردن چله بخصوص زمان چرخانیدن فرش استفاده می شود.
نجوه سفت کردن به این طریق است که گوه را بین زیر دار و راست رو ها قرار می دهند و به طرف داخل به آن ضربه می زنند تا محکم شود. نکته مهم این است که میزان سفتی یا شلی دو گوه در طرفین باید یکسان باشد وگرنه قالی کج می شود.
در تصویر زیر می توانید اجزای محتلف دار قالی را مشاهده فرمایید.
انواع دار قالی:
دار قالی از لحاظ جنس به دو دسته ی فلزی و چوبی تقسیم می شود و از لحاظ قرارگیری بر روی زمین به دو دسته عمودی و افقی تقسیم می شود که در ادامه به بررسی هر یک و انواع آن ها می پردازیم.
لازم است به این نکته نیز اشاره کنیم که امروزه مدل جدیدی در بین انواع دار قالی در حال رشد است که خیلی از افراد آن را دسته سومی می دانند که می توان به دارهای افقی و عمودی اضافه کرد، نام این دارها هوشمند می باشد.
دار افقی:
می توان گفت که قدیمی ترین نوع دار قالی، دار قالی افقی است که امروزه به جز در مناطق عشایری، برخی روستاها و ایلات در مناطق دیگر بندرت استفاده می شود.
این نوع دارها بدلیل راحتی در حمل و هزینه کم و همچنین قابل استفاده بودن در چادرهای عشایری با ارتفاع کم، در گذشته مورد اقبال بود ولی امروزه بدلیل ایجاد عوارضی همچون کمردرد، گوژپشتی و ایجاد مشکلاتی در لگن زنان و همچنین اشغال فضای زیاد استقبال چندانی از این نوع دار نمی شود.
دار عمودی:
از نظر اندازه، ابعاد و جنس دار (فلزی یا چوبی) تفاوت زیادی بین دار افقی و عمودی وجود ندارد. تفاوت اصلی این دو در نحوه نصب آن هاست.
دار عمودی به سه دسته دار ثابت (فارسی)، دار ترکی (تبریزی) و دارگردان تقسیم میشود که هر کدام دارای خصصیات و ویژگی های منحصر بفردی هستند که در ادامه سعی می کنیم این خصوصیات را برای شما واکاوی کنیم.
دار ثابت (فارسی)
پایه های این نوع دار به اندازه 30 الی 40 سانتیمتر در زمین فرو می رود و و در درون زمین ثابت می شود. با افزایش طول بافته شده قالی، ارتفاع بافنده نیز همراه آن تغییر میکند. این کار از طریق دو نردبان در طرفین قالی و یک تخته که قالیباف روی آن می نشیند انجام می شود.
دار ترکی (تبریزی)
اسم اینگونه دارها شما را گول نزند، یکی از رایج ترین نوع دار قالی در اکثر مناطق کشور، دار ترکی می باشد و مختص تبریز و مناطق ترک زبان نیست.
این نوع دار به گونه ای طراحی شده است که پس از بافت قسمتی از فرش با شل کردن چله ها (از طریق شل کردن گوه در دار چوبی و شل کردن پیچ ها در دار فلزی) قسمت بافته شده به پشت فرش چرخانیده می شود که به این عمل پایین کشی گفته میشود. در نتیجه نیازی به جابجایی قالیباف در ارتفاع فرش نیست که این مهم ترین مزیت دار ترکی است.
نکته لازم بذکر اسن است که امروزه تقریبا در تمامی موارد برای تابلوفرش ها از دارهای ترکی استفاده می شود.
دار گردان
در این نوع دارها سر دار و زیر دار قابلیت چرخش حول محور مرکزی خود را دارا می باشند. در این نوع دارها چله اضافی بر روی سر دار پیچیده میشود و بعد از بافت قسمتی از فرش با استفاده از اهرم های چرخش، قسمت های بافته شده روی زیر دار پیچانده میشوند و از آن طرف چله های اضافی از روی سر دار باز میشوند و با پیشرفت بافت این کار ادامه می یابد.
برای خرید دار قالی و کسب اطلاعات بیشتر از خدمات چله کشی پارسین فرش، لطفا ما تماس بگیرید.( اینجا کلیک نماییید)
برای مشاوره و راهنمایی در واتساپ لطفا اینجا کلیک کنید.
