اصطلاح های شانه، تراکم و رجشمار فرش در واقع بیانگر تعداد گره موجود در یک اندازه خاص از فرش است که رجشمار برای فرش و یا تابلوفرش دستبافت و شانه و تراکم برای فرش و یا تابلوفرش های ماشینی استفاده می شود.
حالا به تعریف هر یک از اصطلاحات بالا می پردازیم.
شانه فرش چیست:
به تعداد گره های موجود در یک متر عرض فرش ماشینی، شانه گفته می شود.
تراکم فرش چیست:
به تعدا گره های موجود در یک متر طول فرش ماشینی، تراکم گفته می شود.
رجشمار:
بدلیل اینکه قالیبافی، کار سنتی و قدیمی و بومی هر منطقه بوده و در مناطق مختلف قالیبافی بصورت های متفاوتی انجام می شود معیار اندازه رجشمار هم متفاوت است ولی دو مورد از معروف ترین آن ها، رجشمار فارسی و ترکی است.
رجشمار فارسی به تعداد گره های موجود در 6.5 سانتیمتر از طول یا عرض فرش گفته می شود و این اندازه در معیار ترکی 7 سانتی متر می باشد. حالا این اعداد از کجا بدست میاد، این اعداد از تقسیم واحد طول ذرع بر 16 بدست می آید که در مناطق ترکی باف زرع 112 سانتی متر و مناطق فارسی باف 104 سانتیمتر می باشد. در اغلب موارد و برای بدست آوردن یک معیار یکسان، از نوع ترکی استفاده می شود. هر چقدر رجشمار بالاتر یعنی فرش ریزبافت تر، ظریف تر، مرغوب تر و گران تر است زیرا بافت آن بیسار سخت تر است.
رجشمار فرش های تمام ابریشم معمولا بالای 75 می باشد مانند فرش های تمام ابریشم قم و تبریز و تابلوفرش های تمام ابریشم سردرود و این عدد در فرش های هریس میتواند تا اعداد بین 20 الی 30 نیز پایین تر بیاید و این نشانگر درشتی بافت و گره در فرش است. معمولا در اکثر فرش ها و تابلو فرش ها رجشمار 46 الی 50 می باشد و فرش های با رجشمار بیشتر از این اعداد ریز بافت و پایین تر از این اعداد درشت بافت در نظر گرفته می شود.
در یک نقشه یکسان هرچقدر رجشمار بیشتر باشد فرش کوچکتر، ظریف تر و ریزبافت تر می شود و برعکس.
رجشمار نخ و نقشه های ارائه شده مجموعه پارسین فرش 50 رج است و نزدیک به ریزبافت را دارا میباشد.
نکته حائز اهمیت این است که رجشمار باید در طول و عرض فرش و تابلو فرش یکسان باشد بر خلاف فرش های ماشینی که در آن ها تراکم و شانه یکسان نیستند. اگر رج شمار در طول و عرض یکسان نبود یک عیب برای فرش محسوب می شود. همچنین برای مطمئن شدن از رجشمار فرش، باید در نقاط مختلف فرش اندازه گیری رجشمار انجام شود و میانگین آن در نظر گرفته شود.
رجشمار تابلو فرش
به طور مثال در عکس بالا که نمونه ای از یک فرش هریس است ما می خواهیم نحوه محاسبه رجشمار فرش را به شما آموزش دهیم. برای این منظور خط کشی را راستای عمود بر گره های فرش می گذاریم. سپس شروع به شمردن تعداد گره های فرش در طول 7 سانتی متر از خط کش می کنیم.
در نمونه عکس بالا همانطور که ملاحظه می کنید تعداد گره ها در طول 7 سانتی متر از طول خط کش 19 عدد می باشد. بنابرین تعداد رجشمار فرش برابر با 19 خواهد بود. لازم به ذکر است که حتما در شمارش تعداد رجشمار باید پشت فرش یا تابلو فرش را بررسی کرد.
البته در بعضی از فرش ها یا تابلو فرش ها که با تراکم بالایی بافته می شوند چون گره ها معمولا بسیار ریز هستند شمردن آن ها کمی دشوار بوده و نیاز به تجربه بسیار بالایی خواهد داشت.
در هنگام خرید فرش و تابلوفرش حتما به رجشمار فرش دقت لازم داشته باشید و اگر دیدید یک نقشه یکسان در دو جای متفاوت قیمت های متفاوتی دارد، یکی از عوامل تاثیرگذار می تواند رجشمار فرش باشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مطالب بالا می توانید با پشتیبانی پارسین فرش در ارتباط باشید.
